SEE Class 10 Social Lumbini Province 2081: Complete Solved Questions
A comprehensive guide for SEE preparation with detailed solutions for Class 10 Social Lumbini Province 2081 exam.
SEE 2081 (2025)
विषय: अनिवार्य सामाजिक अध्ययन
Lumbini Province – Class 10 Social Studies
समूह ‘क’ – Short Questions (Class 10 Social Lumbini Province 2081)
१. नेपालको गौरव बढाउने दुइओटा पक्ष उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर: नेपालको गौरव बढाउने दुईओटा पक्षहरू यस प्रकार छन्:
- अद्वितीय साँस्कृतिक पहिचान (जस्तै: लुम्बिनी, सगरमाथा)
- राष्ट्रिय झण्डा, राष्ट्रिय गान वा निसान छाप
२. देश विकासका लागि राष्ट्रिय गौरवका आयोजना आवश्यक छ, किन ? एक बुँदामा उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर: देशमा रोजगारीको अवसर वृद्धि गर्न, पूर्वाधारको विकास गर्न र जनताको जीवनस्तरमा सुधार गर्न राष्ट्रिय गौरवका आयोजना आवश्यक छन्।
३. घरेलु हिंसाका कुनै दुईओटा उदाहरणहरू प्रस्तुत गर्नुहोस् ।
उत्तर:
- शारीरिक हिंसा: कुटपिट गर्ने वा शारीरिक चोट पुर्याउने
- मानसिक हिंसा: गालीगलौज गर्ने, डर धम्की देखाउने वा मानसिक तनाव दिने
४. मानव बेचविखन न्यूनीकरण गर्नका लागि जनचेतना फैलाउन एउटा प्रभावकारी नारासहित प्लेकार्ड तयार पार्नुहोस् ।
“मानव बेचबिखन विरुद्ध हाम्रो आवाज,
सभ्य समाज निर्माणमा सबैको काज !”
५. वि.सं. २००७ सालको दिल्ली सम्झौतामा उल्लेख भएको एक प्रावधान ‘संविधान सभा (विधान सभा)’ को निर्वाचन तोकिएको समयावधि भित्र भएन, किन होला ? आफ्नो तर्क वाक्यमा लेख्नुहोस् ।
उत्तर: राजनीतिक दलहरूबीचको आपसी कलह, सत्ता लुछाचुँडी र तत्कालीन राजाको अनिच्छाका कारण दलका नेताहरूले संविधान सभाको सट्टा २०१५ सालको आम निर्वाचनमा सहमति जनाएकाले तोकिएको समयमा संविधान सभाको निर्वाचन हुन सकेन।
६. दोस्रो विश्वयुद्धको तत्कालीन कारण के थियो ?
उत्तर: सन् १९३९ सेप्टेम्बर १ मा जर्मनीले पोल्यान्डमाथि गरेको आक्रमण नै दोस्रो विश्वयुद्धको तत्कालीन कारण थियो। (यसअघि हिटलरले पोल्यान्डसँग डान्जिङ र पोलिस करिडोरको माग गरेका थिए, जसलाई पोल्यान्डले अस्वीकार गरेको थिए।)
७. प्रत्यक्ष करका कुनै दुई विशेषता उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर:
- कर तिर्ने भार र प्रभाव एउटै व्यक्तिमा पर्छ (जस्तै: जसको आय हो, उसैले तिर्छ)
- यो कर प्रायः प्रगतिशील प्रकृतिको हुन्छ (आय अनुसार घटीबढी हुन्छ)
८. तपाईंका आफन्तले वैदेशिक रोजगारबाट पठाएको विप्रेषण रकमलाई उत्पादनमूलक कार्यमा लगानी गर्न कुनै एक सुझाव दिनुहोस् ।
उत्तर: उक्त रकमलाई आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गरी व्यावसायिक कृषि (जस्तै: तरकारी खेती, फलफूल खेती) वा साना तथा घरेलु उद्योग (जस्तै: अचार, मैनबत्ती बनाउने) मा लगानी गर्न सुझाव दिन्छु।
९. महासभालाई ‘संयुक्त राष्ट्रसङ्घको व्यवस्थापिका’ का रूपमा लिइन्छ, किन ? एक बुँदामा लेख्नुहोस् ।
उत्तर: संयुक्त राष्ट्रसङ्घका सबै सदस्य राष्ट्रहरू (१९३ देश) को प्रतिनिधित्व हुने, छलफल गर्ने, र बजेट तथा नीतिहरू पारित गर्ने सर्वोच्च अङ्ग भएकाले महासभालाई व्यवस्थापिकाको रूपमा लिइन्छ।
१०. स्थानीयकरणले स्थानीय संस्कृति तथा रीतिरिवाज प्रवर्धनमा मदत पुऱ्याउँछ, कसरी ? तर्क प्रस्तुत गर्नुहोस् ।
उत्तर: स्थानीयकरणले स्थानीय भाषा, पाठ्यक्रम, र स्थानीय ज्ञानसीपलाई प्राथमिकता दिने तथा स्थानीय सम्पदाको संरक्षण र सम्वर्द्धनमा समुदायलाई नै जिम्मेवार बनाउने हुनाले यसले संस्कृति तथा रीतिरिवाजको प्रवर्द्धनमा टेवा पुर्याउँछ।
११. स्वस्थ्य जीवनशैलीका लागि तपाईंका परिवारले अपनाउँदै आएको कुनै एक उपाय लेख्नुहोस् ।
उत्तर: हाम्रो परिवारले दैनिक रूपमा सन्तुलित भोजन खाने र बिहान नियमित व्यायाम गर्ने बानी अपनाउँदै आएको छ।
समूह ‘ख’ – Short Answers (Class 10 Social Lumbini Province 2081)
१२. हाम्रो राष्ट्रिय झन्डाले राष्ट्रिय पहिचान बढाएको छ, कसरी ? आफ्ना तर्क चार बुँदामा लेख्नुहोस् ।
उत्तर: नेपालको राष्ट्रिय झन्डाले निम्न अनुसार राष्ट्रिय पहिचान बढाएको छ:
- अद्वितीय स्वरूप: विश्वमै चारकुने नभएको एकमात्र त्रिकोणात्मक झन्डा भएकाले यसले नेपाललाई विश्वसामु विशिष्ट रूपमा चिनाउँछ
- स्वाभिमानको प्रतीक: यो कहिल्यै कसैको उपनिवेश नभएको स्वतन्त्र र सार्वभौम राष्ट्रको प्रतीक हो
- सांस्कृतिक र प्राकृतिक विम्ब: यसमा रहेका चन्द्र र सूर्यले नेपाल जबसम्म ब्रह्माण्ड रहन्छ तबसम्म अस्तित्वमा रहने शाश्वत सन्देश दिन्छन्
- एकताको सूत्र: यसले सम्पूर्ण नेपालीलाई भावनात्मक रूपमा एकताको सूत्रमा बाँध्ने र वीर गोर्खालीको गाथा बोकेको छ
१३. नेपालको सङ्घीय शासन प्रणालीका कुनै चार चुनौतीहरू उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर: नेपालको सङ्घीय शासन प्रणालीका प्रमुख चार चुनौतीहरू यस प्रकार छन्:
- स्रोत साधनको बाँडफाँड: सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहबीच प्राकृतिक तथा वित्तीय स्रोतहरूको न्यायोचित बाँडफाँडमा विवाद हुनु
- खर्चिलो व्यवस्था: तीन तहको सरकार सञ्चालनका लागि ठूलो प्रशासनिक खर्च लाग्नु
- कर्मचारी समायोजन: दक्ष जनशक्तिको अभाव र कर्मचारीहरूलाई दुर्गम तथा प्रदेश तहमा समायोजन गर्न कठिनाइ हुनु
- अधिकारको स्पष्टता: कतिपय साझा अधिकारका सूचीहरूमा स्पष्टता नहुँदा तहगत सरकारबीच क्षेत्राधिकारमा अन्योल देखिनु
१४. विश्वबन्धुत्व र मावनताबिचको अन्तरसम्बन्ध स्पष्ट पार्दै विदेशमा रहेको साथीलाई पठाउने इमेल (E-mail) को नमुना तयार पार्नुहोस् ।
ई-मेल नमुना
From: abc@gmail.com
To: xyz@yahoo.com
Subject: विश्वबन्धुत्व र मानवताको महत्वबारे
प्यारो साथी,
नमस्कार।
म यहाँ आरामै छु र तिमी पनि त्यहाँ आरामै छौ भन्ने आशा गर्दछु। आज म तिमीलाई विश्वबन्धुत्व र मानवता कसरी एकअर्कासँग जोडिएका छन् भन्ने बारेमा केही कुरा लेख्दैछु।
साथी, ‘वसुधैव कुटुम्बकम्’ अर्थात् विश्व नै एक घर हो भन्ने भावना नै विश्वबन्धुत्व हो। जब हामी यो भावना राख्छौँ, तब मानवताको विकास हुन्छ। मानव समानताको सिद्धान्तले हामीलाई एकै ठाउँमा ल्याउँछ। एक देशको नागरिकले अर्को देशको नागरिकलाई दाजुभाइ वा दिदीबहिनी ठान्नुले शान्ति कायम गर्न मद्दत गर्छ। यसले सामाजिक उत्तरदायित्व र सहयोगको भावना बढाउँछ। युद्ध, हिंसा र द्वन्द्वको अन्त्य गरी सहअस्तित्वको भावना विकास गर्न विश्वबन्धुत्व अपरिहार्य छ।
अन्त्यमा, तिमी पनि त्यहाँ विभिन्न देशका साथीहरूसँग मिलेर बसेका छौ होला। यो भ्रातृत्वको भावनाले नै संसारलाई सुन्दर बनाउँछ। बाँकी अर्को पत्रमा।
उही तिम्रो साथी,
(नाम)
१५. “लोकबाजा, लोकनृत्य र लोकगीत संरक्षणमा स्थानीय सरकारको भूमिका महत्त्वपूर्ण मानिन्छ, किन ? चार बुँदामा प्रस्ट पार्नुहोस् ।
उत्तर: लोकबाजा, लोकनृत्य र लोकगीत संरक्षणमा स्थानीय सरकारको भूमिका निम्न कारणले महत्त्वपूर्ण मानिन्छ:
- नीति निर्माण: स्थानीय सरकारले आफ्नो क्षेत्रको मौलिक कला र संस्कृतिको संरक्षण गर्न आवश्यक नीति तथा बजेट तर्जुमा गर्न सक्ने भएकाले
- पाठ्यक्रममा समावेश: स्थानीय पाठ्यक्रममा लोक बाजा, गीत र नृत्यलाई समावेश गरी नयाँ पुस्तालाई हस्तान्तरण गर्न सक्ने भएकाले
- प्रोत्साहन र सम्मान: स्थानीय कलाकारहरूलाई आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोग प्रदान गर्ने र विभिन्न उत्सवहरूमा परम्परागत बाजा तथा नृत्यलाई प्राथमिकता दिन सक्ने भएकाले
- संग्रहालय र अभिलेख: लोप हुन लागेका बाजाहरू र गीतहरूको खोज अनुसन्धान गरी सङ्ग्रहालय निर्माण वा डिजिटाइजेशन (Digitalization) गर्न सक्ने भएकाले
१६. भ्रष्टाचारलाई सामाजिक, राजनीतिक अपराधका रूपमा लिइन्छ किन ? नेपालको सन्दर्भमा विश्लेषण गर्नुहोस् ।
उत्तर: भ्रष्टाचार केवल आर्थिक अनियमितता मात्र नभई सामाजिक र राजनीतिक अपराध पनि हो। नेपालको सन्दर्भमा यसलाई निम्न बुँदामा विश्लेषण गर्न सकिन्छ:
- सामाजिक अपराध: भ्रष्टाचारले समाजमा असमानता बढाउँछ। धनी र पहुँचवालाले मात्र अवसर पाउने र गरिबहरू अन्यायमा पर्ने हुँदा सामाजिक न्याय मर्छ। यसले ‘घुस्याहा’ संस्कृतिलाई बढावा दिई नैतिकताको पतन गराउँछ
- राजनीतिक अपराध: यसले लोकतन्त्र र सुशासनलाई कमजोर बनाउँछ। राजनीति सेवा नभई कमाउने भाँडो बन्न पुग्छ
- नीतिगत विचलन: भ्रष्ट अधिकारी र नेताहरूको स्वार्थमा नीति नियमहरू बन्छन्, जसले गर्दा देशको विकास अवरुद्ध हुन्छ
- दण्डहीनता: कानुनी प्रणालीमा हस्तक्षेप गरी दोषीले उन्मुक्ति पाउने अवस्था आउँछ, जसले विधिको शासनलाई चुनौती दिन्छ
१७. स्वच्छ र निष्पक्ष निर्वाचनका लागि नागरिकले खेल्नुपर्ने कुनै चारओटा भूमिका उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर: स्वच्छ र निष्पक्ष निर्वाचनका लागि नागरिकको भूमिका:
- मतदाता नामावली: आफ्नो र परिवारको नाम मतदाता नामावलीमा दर्ता वा अद्यावधिक गर्ने
- सचेतना: परिवार र छिमेकमा मतदानको महत्त्वबारे जानकारी दिने र भोट हाल्न प्रेरित गर्ने
- विवेकपूर्ण निर्णय: कुनै पनि आर्थिक लोभ, भोजभतेर वा डर धम्कीमा नपरी दलहरूको घोषणापत्र हेरेर योग्य उम्मेदवार छनोट गर्ने
- आचारसंहिता पालना: निर्वाचन आचारसंहिताको पालना गर्ने र अरूलाई पनि गर्न लगाउने
१८. उष्ण मौसमी हावापानीका कुनै चार विशेषता उल्लेख गर्नुहोस् ।
उत्तर: उष्ण मौसमी हावापानीका चार विशेषताहरू:
- विस्तार: यो हावापानी मुख्यतया ५° देखि ३०° अक्षांशसम्म महादेशहरूको पूर्वी भागमा पाइन्छ। (उदाहरण: दक्षिण एसिया)
- ऋतु परिवर्तन: यहाँ स्पष्ट रूपमा तीन ऋतुहरू (ग्रीष्म, वर्षा र हिउँद) अनुभव गर्न सकिन्छ। ग्रीष्ममा गर्मी र वर्षा हुन्छ भने हिउँद सुख्खा र न्यानो हुन्छ
- वनस्पति: यहाँ मुख्यतया पतझर जङ्गल (Deciduous forest) पाइन्छ, जसले हिउँदमा पात झार्छन्। वर्षा बढी हुने ठाउँमा सदाबहार वन पनि पाइन्छ
- कृषि: यो हावापानी कृषि (जस्तै: धान, जुट, चिया) का लागि अत्यन्त उपयुक्त मानिन्छ
१९. सूचना प्रविधिको उपयोग गर्दा तपाईंले अपनाउनुपर्ने कुनै चार सावधानी प्रस्तुत गर्नुहोस् ।
उत्तर:
- गोपनियता: आफ्नो पासवर्ड, पिन कोड र व्यक्तिगत विवरणहरू अरूसँग सेयर नगर्ने र बलियो पासवर्ड प्रयोग गर्ने
- विश्वसनीयता: आधिकारिक र विश्वसनीय वेबसाइट वा एपहरू मात्र प्रयोग गर्ने, शंकास्पद लिङ्कहरू नखोल्ने
- सामाजिक सञ्जालको प्रयोग: अपरिचित व्यक्तिहरूसँग सतर्क रहने र सामाजिक सञ्जालमा भ्रमपूर्ण वा घृणा फैलाउने कुराहरू पोस्ट वा सेयर नगर्ने
- सुरक्षा: आफ्नो डिभाइसमा एन्टिभाइरस राख्ने र लगआउट गर्न नबिर्सने
२०. गुणस्तरीय जीवन र मानव विकास बिचको सम्बन्ध चार बुँदामा स्पष्ट पार्नुहोस् ।
उत्तर:
- पूरक सम्बन्ध: मानव विकासले मानिसको क्षमता (शिक्षा, स्वास्थ्य) बढाउँछ, जसले गर्दा व्यक्तिले गुणस्तरीय जीवन (सुख, सुविधा) प्राप्त गर्न सक्छ
- आधारभूत आवश्यकता: मानव विकास सूचकाङ्क (HDI) उच्च हुनु भनेको शिक्षा र स्वास्थ्यको स्तर राम्रो हुनु हो, जुन गुणस्तरीय जीवनका आधार हुन्
- आय र जीवनस्तर: मानव विकासले आय आर्जनको सीप दिन्छ, र पर्याप्त आयले भौतिक सुखसुविधा जुटाई जीवनलाई गुणस्तरीय बनाउँछ
- दीर्घ जीवन: मानव विकासले स्वास्थ्य सेवामा पहुँच बढाउँछ, जसले औसत आयु वृद्धि गरी स्वस्थ र लामो जीवन बाँच्न मद्दत गर्छ
समूह ‘ग’ – Long Answer Questions (Class 10 Social Lumbini Province 2081)
२१. प्रजातान्त्रिक शासन प्रणालीमा व्यवस्थापिकाको मुख्य काम कानुन निर्माण हो । वर्तमान सन्दर्भमा व्यवस्थापिका कानुन निर्माणलगायत् केकस्ता जनसरोकारका विषयमा जिम्मेवार हुनु पर्ला ? सुझाव प्रस्तुत गर्नुहोस् ।
उत्तर:
व्यवस्थापिका वा संसद जनप्रतिनिधिहरूको सर्वोच्च थलो हो। यसको मुख्य काम कानुन निर्माण भए पनि वर्तमान सन्दर्भमा यसले निम्न जनसरोकारका विषयमा जिम्मेवार भई भूमिका खेल्नुपर्छ:
- समावेशी कानुन निर्माण: कानुन बनाउँदा समाजका सबै वर्ग, लिङ्ग, र समुदायको अपनत्व हुने गरी समावेशी र व्यावहारिक कानुन निर्माण गर्नुपर्छ
- सरकारको निगरानी: कार्यपालिका (सरकार) ले गरेका काम कारबाहीहरू लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यता अनुरूप छन् कि छैनन् भनी निरन्तर खबरदारी र निगरानी गर्नुपर्छ
- बजेट र पारदर्शिता: सरकारले पेस गरेको वार्षिक बजेट माथि विस्तृत छलफल गरी राष्ट्रिय आवश्यकता अनुसार पारित गर्ने र खर्चको पारदर्शिता जाँच्ने काम गर्नुपर्छ
- जनताको आवाज: सांसदहरूले आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रका जनताका समस्याहरू (जस्तै: महँगी, विपद्, विकास निर्माण) संसदमा सशक्त रूपमा उठाउनुपर्छ
- अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध: सन्धि सम्झौताहरू अनुमोदन गर्दा राष्ट्रहितलाई सर्वोपरि ठानी निर्णय लिनुपर्छ
- भ्रष्टाचार नियन्त्रण: सार्वजनिक निकायहरूमा हुने भ्रष्टाचार र ढिलासुस्ती अन्त्य गर्न संसदीय समितिहरू मार्फत कडा निर्देशन दिनुपर्छ
- सुशासन: विधिको शासन कायम राख्न र राज्यका अङ्गहरू बीच शक्ति सन्तुलन कायम गर्न सक्रिय भूमिका खेल्नुपर्छ
२२. पृष्ठ भरिने गरी नेपालको नक्सा बनाएर निम्न तथ्यलाई उपयुक्त सङ्केत प्रयोग गरी भर्नुहोस्:
(कञ्चनजङ्गा हिमाल, अरनिको राजमार्ग, सुदूरपश्चिम प्रदेश, कफी उत्पादन क्षेत्र)
उत्तर: (नोट: यहाँ पाठमा नक्सा प्रस्तुत गरिएको छ । विद्यार्थीले परीक्षामा पृष्ठ भरिने गरी नेपालको नक्सा कोरेर तल दिइएका स्थानहरूलाई उपयुक्त सङ्केतले देखाउनुपर्छ ।)
Figure: Outline map of Nepal for Class 10 Social Lumbini Province 2081
- कञ्चनजङ्घा हिमाल: पूर्वी नेपालको ताप्लेजुङ जिल्लाको उत्तरी भागमा हिमालको सङ्केत (∆) बनाएर देखाउने
- अरनिको राजमार्ग: काठमाडौँदेखि कोदारी (सिन्धुपाल्चोकको उत्तरी सीमा) सम्म जोड्ने रेखा तान्ने
- सुदूरपश्चिम प्रदेश: नेपालको नक्साको सबैभन्दा पश्चिमी भाग (दार्चुला, बैतडी देखि कैलाली कञ्चनपुरसम्मको भूभाग) लाई छाया वा रङ भरेर सङ्केत गर्ने
- कफी उत्पादन क्षेत्र: विशेषगरी गुल्मी, पाल्पा, स्याङ्जा क्षेत्र (लुम्बिनी र गण्डकीको पहाडी भाग) मा कफीको सङ्केत (दाना वा बोट) बनाएर देखाउने
२३. पञ्चायती व्यवस्था निरङ्कुश र प्रजातान्त्रिक मूल्यमान्यता विरुद्ध थियो तथापि सो अवधिमा (वि.सं. २०१७ देखि २०४६ सम्म) मा केही आर्थिक, सामाजिक, कुटनीतिक उपलब्धि भएका थिए । ती सकारात्मक उपलब्धिहरू प्रस्ट पार्नुहोस् ।
उत्तर:
पञ्चायती व्यवस्था राजनीतिक रूपमा निरङ्कुश भए पनि राष्ट्र निर्माण र पूर्वाधार विकासमा उक्त ३० वर्षमा केही महत्त्वपूर्ण उपलब्धिहरू भएका थिए, जसलाई निम्न बुँदामा प्रस्ट पार्न सकिन्छ:
आर्थिक उपलब्धिहरू:
- भूमिसुधार: वि.सं. २०२१ मा ‘भूमिसुधार कार्यक्रम’ लागू गरी मोहीको हक सुरक्षा र जग्गाको हदबन्दी तोकियो
- पूर्वाधार निर्माण: पूर्व-पश्चिम राजमार्ग (महेन्द्र राजमार्ग) को निर्माण सुरु र सम्पन्न भयो। साथै अरनिको राजमार्ग, पृथ्वी राजमार्ग जस्ता महत्त्वपूर्ण सडकहरू बने
- संस्थागत विकास: नेपाल राष्ट्र बैंकको सुदृढीकरण, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको स्थापना भयो
सामाजिक उपलब्धिहरू:
- कानुनी सुधार: वि.सं. २०२० मा ‘नयाँ मुलुकी ऐन’ जारी गरी छुवाछूत र जातीय भेदभावलाई कानुनी रूपमा दण्डनीय बनाइयो
- शैक्षिक विकास: वि.सं. २०२८ मा ‘राष्ट्रिय शिक्षा पद्धतिको योजना’ लागू गरी शिक्षालाई वैज्ञानिक र व्यवस्थित बनाउने प्रयास गरियो। २०३१ सालमा प्राथमिक शिक्षा निःशुल्क घोषणा गरियो
- स्वास्थ्य: वि.सं. २०३४ मा नेपालबाट बिफर रोग उन्मूलन भएको घोषणा गरियो
- विश्वविद्यालय विकास: त्रिभुवन विश्वविद्यालयको विकास गरियो
कूटनीतिक उपलब्धिहरू:
- असंलग्न परराष्ट्र नीति: नेपालले असंलग्न परराष्ट्र नीतिलाई सफलतापूर्वक अगाडि बढायो
- सन्तुलित सम्बन्ध: चीन र भारतसँग सन्तुलित सम्बन्ध राख्यो
- सार्क स्थापना: ‘सार्क’ (SAARC) को स्थापनामा संस्थापक सदस्यको रूपमा नेतृत्वदायी भूमिका खेल्यो
२४. ‘नेपालको आर्थिक विकासमा ऊर्जाको योगदान र चुनौती’ शीर्षकमा एक वक्तृताको नमुना तयार पार्नुहोस् ।
नेपालको आर्थिक विकासमा ऊर्जाको योगदान र चुनौती
सभाध्यक्ष महोदय, प्रमुख अतिथि, निष्पक्ष निर्णायक मण्डल, गुरुवर्ग र मेरा प्यारो साथीहरू !
आज म ‘नेपालको आर्थिक विकासमा ऊर्जाको योगदान र चुनौती’ विषयमा आफ्ना भनाइहरू राख्न गइरहेको छु।
महोदय,
जलस्रोतमा धनी मेरो देश नेपालका लागि ऊर्जा, विशेषगरी जलविद्युत, आर्थिक समृद्धिको मेरुदण्ड हो। ऊर्जाले उद्योगधन्दा र कलकारखानाहरू सञ्चालन गर्न मद्दत गर्छ, जसले व्यापार प्रवर्द्धन गर्छ। कृषि क्षेत्रको आधुनिकीकरण, सिँचाइ र यान्त्रिकीकरणका लागि ऊर्जा अपरिहार्य छ। जब देशमै पर्याप्त विद्युत उत्पादन हुन्छ, तब हामीले पेट्रोलियम पदार्थको आयात घटाएर अर्बौं रुपैयाँ बचाउन सक्छौँ र भारत लगायत छिमेकी देशमा बिजुली बेचेर व्यापार घाटा न्यूनीकरण गर्न सक्छौँ। यसले रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गरी युवाहरूलाई विदेशिनबाट रोक्न सक्छ।
तथापि, चुनौतीहरू पनि कम छैनन्। अपार सम्भावना भएर पनि हामीले पर्याप्त लगानी जुटाउन सकेका छैनौँ। उत्पादित बिजुलीलाई बजारसम्म पुर्याउन प्रसारण लाइन (Transmission Line) को अभाव छ। ठूला आयोजनाहरूमा राजनीतिक हस्तक्षेप, मुआब्जा विवाद र ढिलासुस्ती प्रमुख समस्या हुन्। स्थानीय समुदायलाई विश्वासमा लिएर वातावरण मैत्री विकास गर्नु अर्को चुनौती हो।
अन्त्यमा, यदि हामीले यी चुनौतीहरूलाई चिर्दै ऊर्जा क्षेत्रमा सही नीति र लगानी गर्ने हो भने, ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’ को सपना ऊर्जाकै उज्यालोबाट पूरा हुनेछ।
धन्यवाद !
Other Additional Material
Class 10 English Notes
Complete notes for SEE English.
Class 10 Nepali Vyakaran
Grammar notes for SEE Nepali.
Class 10 Science Notes
Comprehensive notes for SEE Science.
C. Mathematics Notes
Notes for Compulsory Mathematics.
Computer Science Notes
Full notes for SEE Computer Science.
Optional Maths Notes
Complete notes for Optional Maths.