पाठ ३: जनसंख्याको वितरण (Path 3: Jansankhya ko Vitaran)

१. जनसंख्याको वितरण (Jansankhya ko Vitaran) भनेको के हो ?

उत्तर: विभिन्न भौगोलिक क्षेत्र, प्रदेश, जिल्ला तथा स्थानीय तहअनुसारको जनसंख्याको अवस्थालाई जनसंख्या वितरण (Jansankhya ko Vitaran) भनिन्छ ।

२. नेपालको भौगोलिक क्षेत्रअनुसार जनसंख्याको वितरण (Jansankhya ko Vitaran) को अवस्था उल्लेख गर्नुहोस् ।

उत्तर: नेपालको भौगोलिक क्षेत्र अनुसार जनसंख्या वितरणको अवस्था माथिको तालिकामा देखाइएको छ। उक्त तालिका अनुसार हिमाली क्षेत्रको जनसंख्या ६.०८ प्रतिशत रहेको छ । पहाडी क्षेत्रमा जनसंख्या ४०.३१ प्रतिशत र तराई क्षेत्रको जनसंख्या ५३.६१ प्रतिशत रहेको छ। नेपालको हिमाली क्षेत्रमा सबैभन्दा कम र तराई क्षेत्रमा सबैभन्दा बढी जनसंख्या रहेको छ।

नेपालमा भौगोलिक क्षेत्र अनुसार जनसंख्या वितरण (प्रतिशत) २०७८

३. भौगोलिक क्षेत्रअनुसार र प्रदेशअनुसार जनसंख्याको वितरण समान रूपमा भएको पाईंदैन ? यसका कारण उल्लेख गर्नुहोस् ?

उत्तर: भौगोलिक क्षेत्र र प्रदेशअनुसार जनसंख्याको वितरण समान नहुनुका मुख्य कारणहरूलाई दुई भागमा विभाजन गरेर हेर्न सकिन्छ:

४. नेपालको रहेको जनसङ्ख्या वितरणको असमान अवस्थालाई कसरी न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ ? सुझाव प्रस्तुत गर्नुहोस् ।

उत्तर: नेपालमा जनसङ्ख्या वितरणको असमान अवस्थालाई न्यूनीकरण गर्न उपायहरूलाई तल बुँदागत रूपमा उल्लेख गरिएको छ :

• नेपालको सबै स्थानमा शिक्षा तथा स्वास्थ्य सेवा सुविधा सर्वसुलभ रूपमा उपलब्ध गराउनु पर्छ ।
• नेपालको सबै स्थानमा रोजगारीको अवसर सिर्जना गरी रोजगारी उपलब्ध गराउनु पर्छ ।
• नेपालको सबै स्थानमा यातायात र सञ्चार सेवा सुविधाको विस्तार गर्नुपर्छ ।
• ग्रामीण तथा हिमाली क्षेत्रमा विकास पूर्वाधारहरूको विस्तार गर्नुपर्छ ।
• स्थानीय स्रोत साधनमा आधारित उद्योगहरू देशका विभिन्न स्थानमा स्थापना गर्नुपर्दछ ।